Respect moet je afdwingen

Deze week zou ik het hebben over mijn ervaring met de middelbare school hier in Frankrijk.

Het is slechts mijn eigen ervaring, ik heb daar zo mijn mening over en ik weet dat de meningen zeer verdeeld zijn over het Franse (publiekelijke) schoolsysteem.

Mijn wekkertje tetterde mij altijd erg vroeg uit bed, hoe vroeg weet ik niet meer exact. Ik geloof rond kwart over zes. We aten ons broodje (die ik gelukkig toen wel binnenhield) en werden vervolgens met de Renault Express naar beneden gebracht door één van mijn ouders. Beneden ons hameau stond een bushokje waar de schoolbus ons elke dag ophaalde en weer thuisbracht. Wij waren het één na laatste busstation, de bus was dus 's ochtends vrijwel leeg en 's avonds waren vrijwel alle kinderen ook al uitgestapt.
Stonden we met onze loei zware rugzakken te wachten met onze buskaart in de hand. Roger (onze, volgens mij Italiaanse, buschauffeur) begroette je altijd vriendelijk en dan kon je een plekje uitzoeken. Wanneer er geklootviool was in de bus ging hij altijd overdreven remmen, stond half op en schreeuwde en spuugde alles aan elkaar met een gigantische rollende R in zijn accent. Heel grappig.

Rond een uur of acht kwamen we op school aan. Je kon op je schoolboekje zien wat voor les je had. Buiten waren een soort van parkeervlakken gemaakt over het hele schoolplein waar alle lokaalnummers op stonden. Je moest twee aan twee staan (ja, ook de 'bovenbouw') op rij in het vak (en wel netjes), vervolgens werd je door de leraar van dat vak opgehaald en liep je in rij twee aan twee achter de leraar aan het lokaal in. Zitten deed je wanneer dat werd gezegd.
Kwam er iemand een belangrijk iemand van de school binnen of de directeur dan moest je staan naast je tafel, totdat diegene zei dat iedereen weer mocht gaan zitten.
Je moest met U praten, nooit met jij en nooit bij de voornaam. Anders kreeg je, met een beetje pech, behoorlijk wat strafwerk mee. Praten voor je beurt was ook uit den boze.

Om twaalf uur was er pauze. Tot twee uur. Leuk zou je denken, lekker naar huis. Maar zo werkt dat hier niet. Iedereen woont ver weg dus iedereen blijft over. Je kluisjesnummer was je eigen nummer en die gaf je door bij de muts van de kantine. Zodat ze je af konden strepen. Elke dag was er een andere volgorde van de klassen die de kantine in mochten (middelbare school telt van 6ème tot 3ème, in totaal dus vier klassen die weer onderverdeeld zijn in andere klassen ik zat bijvoorbeeld in 6ème5 en het jaar erop in 5ème3, net als dat je in Nederland bijvoorbeeld 4HAVO5, 4HAVO4 hebt etc.).
Goed, nummer doorgeven, trap op en dan pakte je een dienblad. Het was eigenlijk gewoon zelfbediening. Voorgerechten als komkommersalade of, ehm, de rest weet ik niet meer dat was namelijk het enige wat ik lekker vond. Hoofdgerechten als pasta met kippenpoten, snotspinazie, hele lekker gevulde tomaten met gehakt, aardappelpuree en de grote favoriet van alle kinderen; inktvisringen. Die werden altijd afgevuurd in de kantine. Elastiek was het, echt. Soms kregen we speciale dingen als koeientong of konijnenpoot met de nagels er nog aan. Zoals je misschien zult begrijpen ben ik nog altijd een toetjesmens, geen idee of deze periode in mijn leven ermee te maken heeft. Het lekkerste toetje was altijd fromage blanc of mousse au chocolat. Minder lekker waren bah kaasjes. Altijd een hardbroodje uit de plastic bak op het eind om je bord mee schoon te maken (of als lunch voor wij als Nederlander).

Wat altijd wel grappig was, was dat je een glaasje moest pakken voor water. Maar dan moest er ook een waterkan komen. Mijn vriendinnen en ik moesten dan onder ons glas kijken, daar stond een nummertje op, degene met het laagste nummer was de sigaar en moest drie meter lopen om water te vullen. Je moet toch wat in die twee uur zullen we maar zeggen.
Als het bijna twee uur was, was het tijd voor de 'rab' en dat betekende: left-overs! Je mocht, als je nog in de kantine zat, dan nog een keer komen om te kijken wat er nog te halen viel. Wanneer er eens een keer patat met steak haché op het menu stond was het altijd gigantisch druk.
In de zomer kregen we een heel enkel keertje een ijsje maar dat was echt wel zeldzaam.

Eigenlijk zou ik een heel boek kunnen schrijven over die twee jaar die ik daar heb meegemaakt.
Wat is daar veel gebeurd. En wat heb ik daar veel geleerd.
En dan bedoel ik niet alleen de taal, ik heb het vooral over de omgang, wat strak houden kan doen en hoe zwaar het is voor kinderen hier op school en hoe belabberd het Engels is van de Fransen.
Ik moest de juffrouw vaak verbeteren en zij vroeg mij vaak dingen uit het boek voor te lezen omdat ik het beter kon. Gelukkig werd ik niet als lievelingetje gezien, ik was vooral handig.
Maar echt beschamend wat die kinderen aan Engels leren. In de brugklas kunnen ze zichzelf niet eens voorstellen. En in het laatste jaar vraag ik me af of ze zoveel verder zijn. Ze zijn er gewoon super slecht in.
De uitspraak is schattig en lachwekkend tegelijk, was altijd handig om mensen daarop te pakken als ze iets over mijn Frans te klagen hadden.

De omgang met de leerlingen ging soms ver, heel ver. Slaan was er soms nog wel bij. Ik heb een keer bij een wiskunde les gehad dat een jongetje voor mij door de leraar van zijn tafel werd getrokken. Gevolg was dat de achterkant van zijn oor van zijn hoofd was afgescheurd. Was vreselijk om te zien en was een bloederige bedoeling. Jongen is naar de ziekenboeg gebracht en de leraar kreeg niet eens een tik op de vingers. Wij moesten immers luisteren. En de reden dat hij die jongen zo behandelde was gewoon omdat de jongen niet met u sprak en iets niet af had. Hij had geen grote mond of wat dan ook.
Ik verstond die leraar nooit, vent had geen tand in de mond en stonk ontzettend naar de knoflook. Kwam hij schreeuwend boven mij staan en ik verstond alleen soms iets van dat ik het weer eens niet goed begreep en dan spuugde hij mijn hele schrift onder de ail et fines herbes. Nou zo fines was het niet hoor.

Een klap op de vingers kon je ook nog wel een keer verwachten of even bij de arm stevig beet pakken. Echt slaan gebeurde, althans in mijn klas, niet vaak.
Er is één keer iets gebeurd waardoor een decaan geschorst werd. Was echt een eikel die kerel. Wat een gluiperd. Als je hem zag wist je al dat het een foute kerel was. Zag je al aan zijn neus en wenkbrauwen en zijn veel te glanzende kale kop met zo'n vies harig randje. Bah. Als ik nog aan die vent denk krijg ik de rillingen. Toen er sneeuw lag was de bus een keer te laat, waardoor die jongen dus te laat in de les was, gevolg was dat hij bij de decaan op het matje werd geroepen. Daar hebben ze waarschijnlijk een meningsverschil gekregen en die jongen is met een stalen liniaal in het gezicht geslagen. Einde decaan, maar het gezicht van die jongen was ook niet zo mooi meer.

Op een dag lag er wederom sneeuw en hagelde en onweerde het, normaal mocht je tussen de middag gewoon in de hal (waar slechts een paar bankjes stonden) maar omdat het vies weer was wilde ze de vloer niet vies hebben, honderden kinderen moesten dus naar buiten. Terwijl het echt noodweer was. We probeerden overal en nergens te schuilen en de 'grote' mensen stonden allemaal binnen achter het raam koffie te leuten. Gevolg was dat jongeren samen gingen spannen en ijsballen naar en door de ruiten gingen gooien. Wat een puinhoop. Maar dat krijg je.
Vechtpartijen tussen leerlingen gingen er ook harder aan toe dan wat ik in Nederland heb gezien. Ook door de ruiten gooien in de toiletten en dat soort dingen.

Buiten waren gele lijnen waar je binnen moest blijven, als je erover heen ging had je wederom een probleem. Vriendinnetjes en ik vonden het lollig om heen en weer te springen tussen de toegestane wereld en de 'verboden' wereld. Soms hebben we dat met papier prikken moeten bekopen maar agh wij vonden onszelf heel erg dapper.

Tussen de middag had ik mijn telefoonkaart en sloot ik achteraan in de rij bij de telefooncel. Even naar huis bellen om te vragen hoe het met mijn hamster was en vertellen wat ik nou weer had gegeten. Heel boeiend.

Voelde je je niet lekker? Eerst naar de infirmerie op school. Dan ging een verpleegster of wat het ook mocht wezen je onderzoeken (bloeddruk, hartslag enzovoorts) dan moest je blijven liggen op de tafel en kreeg je een aspirine, zakte het dan mocht je weer terug de klas in. In uitzonderlijke gevallen werden de ouders gebeld en moesten je die komen halen. Moesten ze eerst een brief tekenen dat ze je hadden opgehaald en dan mocht je pas mee. Klinkt overdreven maar ik vind het erg goed dat ze die controle hadden.

De school was rond een uur of kwart over vijf uit. Elke dag, behalve woensdag, dan waren we om twaalf uur vrij. De rest van de dagen waren we rond zessen weer thuis. Dan was het eten en huiswerk maken. Stapels huiswerk.
Ik kan het mij niet meer herinneren maar mijn moeder vertelde me laatst dat ze me soms gewoon zei dat ik ermee moest ophouden omdat ik alleen nog maar aan het leren was en niet meer speelde.

Zoals eerder vermeld zijn we na drie jaar terug gegaan. Voornamelijk vanwege school. Mijn broer zou naar een internaat moeten zijn gegaan na het laatste jaar en dat zagen hij en mijn ouders niet zitten. Mijn broer was ook niet happy daar en dat was van tevoren de afspraak dat als op een gegeven moment één van ons vieren het echt niet meer fijn vond, dan zouden we terug gaan. Het gaf mij wel rust, ik deed vervolgens toen ik dat wist mijn best niet echt meer. Het had ook weinig zin gehad, ik zou namelijk dat laatste jaar niet over zijn gegaan naar het 4ème omdat ik te slechte cijfers had.
En dat is wel iets wat ik mij nog goed herinner.
In Nederland was ik best een goede leerling, ik had een goed rapport en ik denk dat ik prima VWO had kunnen doen. In Frankrijk was de taal het grote probleem. Ik deed zo mijn best maar het lukte gewoon niet. Ik werd er soms echt moedeloos van. En blijkbaar zat ik dus ook constant boven te studeren. Maar op mijn rapport zag ik alleen een 19,5 (in Frankrijk tellen ze tot 20) bij Engels staan en de rest was allemaal onder de 10, zwaar onvoldoende dus. En dat frustreerde.

Toen we terug waren in Nederland wilde ik niet dat de Nederlandse school mijn Franse rapport zou zien. We hebben toen mijn rapport uit groep 6 laten zien en op basis daarvan mocht ik HAVO/VWO doen.
Toen op een gegeven moment de keuze kwam zat ik net 0,1 onder het VWO niveau. Voor mijzelf leek me dan ook HAVO beter omdat ik toch drie jaar achterstand had gehad.
En echt, het is achterstand en dat is het nog steeds. Ik kan geen zinnen ontleden, spreekwoorden ken ik niet of nauwelijks (geeft soms wel hele leuke combinaties kan ik je zeggen) en ik maak soms wat spelfouten.
Maar wat maakt mij dat uit wat een lijdend voorwerp is? Of dat een appel (of was het een peer?) niet ver van de boom valt? Dat heb je toch ook helemaal niet nodig?
Totdat je zo snugger bent om PABO te gaan studeren. Tsjah, nooit afgemaakt zullen we maar zeggen.

Je zou denken dat ik de Franse school vreselijk vond, dat ik mijn eventueel toekomstige kinderen dat niet aan wil doen. Nou, dat denk je verkeerd. Ik moet er namelijk niet aan denken dat mijn kinderen naar een Nederlandse school gaan. Wat een schok was het om zelf in de tweede klas van de middelbare school terecht te komen. 'Juffie, Jij, Petra, Hé meneertje u let niet op! Wat nou strafwerk ik heb toch *** niets gedaan?' met de benen op tafel en schieten met gummen en tampons die ze van hun tafelgenote uit de tas hebben gejat. Vreselijk.
Ik vond het echt vreselijk. Dat respectloze. In het begin bleef ik serieus gewoon nog staan, wachtend op toestemming om te gaan zitten. Ik ben altijd U blijven zeggen en noemde liever de voornaam niet, al werd dat vaak wel gezegd door de leraar zelf. Hallo! Waar is de afstand! Je bent geen vrienden!
Vrienden zanikten over te lange schooldagen, ik was in shock dat ik elke vrijdagmiddag al naar huis kon fietsen (ja, dat fietsen was ook best shockerend in het begin hoor!) en dagelijks rond vier uur al zowat thuis was.

Dat was waar ik ook niet aan kon wennen op de PABO, ik was het niet eens met de manier van lesgeven op de basisschool. Ik wilde met U aangesproken worden, maar ja ik was stagiaire en de leraar van achterin de vijftig werd met de voornaam en jij aangesproken! Ik kon dat dus wel vergeten.
Kinderen wensten mij dood en dan moest ik zeggen; 'nou dat is niet zo lief'.
Tsjah. Wat zal ik erop zeggen. Nee, super strak is ook niet altijd goed maar als kind vond ik het een stuk prettiger om te weten waar ik aan toe was, dat er regels waren en vaste schooltijden. Regelmaat.

Zelfs mijn broer ziet zijn kinderen liever op een Franse school zitten, maar dat gaat wat moeilijk als je in Nederland woont natuurlijk.

Ik ben blij dat ik uiteindelijk in Nederland mijn HAVO diploma heb weten te halen al had ik stiekem liever een Frans diploma gehad. Maar dat heeft niet zo mogen zijn, agh ja ieder nadeel heeft zijn voordeel en ik mag blij zijn dat wij in Frankrijk in ieder geval drie jaar de aap uit de boom hebben gekeken.